شناخت از ديدگاه قرآن

مکان‌ این‌ بحث‌ها منزل‌ شخصی‌ ایشان‌ است. از هنگام‌ بازگشت‌ ایشان‌ از آلمان، یعنی‌ تابستان‌ سال‌۱۳۴۹، به‌ علت‌ مراجعات‌ فراوانی‌ که‌ جهت‌ دیدار و بحث‌ و گفتگو با ایشان‌ صورت‌ می‌گرفت‌ و با توجه‌ به‌ نظمی‌ که‌ ایشان‌ در تنظیم‌ وقت‌ خود داشتند، تصمیم‌ بر این‌ گرفتند که‌ بعد از ظهر روزهای‌ چهارشنبه‌ را به‌ این‌ امر اختصاص‌ دهند. از نتایج‌ این‌ تصمیم‌ یکی‌ این‌ بود که‌ برخی‌ از افراد که‌ در این‌ دیدارها شرکت‌ داشتند درخواست‌ طرح‌ مباحث‌ نظری‌ دینی‌ را مطرح‌ می‌کنند که‌ با استقبال‌ ایشان‌ مواجه‌ می‌شود. یکی‌ از موضوعاتی‌ که‌ قرار می‌شود درباره‌ آن‌ مباحثه‌ شود بحث‌ «شناخت» است. برای‌ خوانندگانی‌ که‌ آن‌ سال‌ها را درک‌ نکرده‌اند لازم‌ به‌ تذکر است‌ که‌ اگر چه‌ مباحث‌ مربوط‌ به‌ حوزه‌ معرفت‌شناسی‌ طی‌ عمر چند هزارساله‌ تفکر فلسفی‌ و کاوش‌ علمی‌ بشری‌ همواره‌ مطرح‌ بوده‌ و بخش‌ مهمی‌ از اشتغالات‌ فکری‌ او را تشکیل‌ می‌داده‌ و بدین‌ لحاظ‌ مبحثی‌ است‌ همیشه‌ زنده‌ و حضور آن‌ در عرصه‌ مبادلات‌ فکری‌ همیشه‌ لازم، اما طرح‌ بحث‌ شناخت‌ توسط‌ دکتر بهشتی‌ در آن‌ زمان‌ حاکی‌ از مطرح‌ بودن‌ آن‌ در گستره‌ قابل‌ توجهی‌ از مبارزان‌ و فعالان‌ نهضت‌ در آن‌ روزهاست. در آن‌ سال‌ها مبحث‌ شناخت‌ در جزوات‌ و کتاب‌هایی‌ با همین‌ عنوان‌ از سوی‌ اندیشمندان‌ و فعالان‌ سیاسی‌ و اجتماعی‌ پای‌بند به‌ مرام‌ مارکسی، و طیفی‌ از اندیشه‌ورزان‌ و مجاهدان‌ مسلمانی‌ که‌ در کنار شرکت‌ فعال‌ در مبارزات‌ سیاسی‌ پنهان‌ و آشکار و به‌ویژه‌ حرکت‌های‌ مسلحانه‌ زیرزمینی‌ علیه‌ رژیم‌ ستم شاهی‌ به‌ تبیین‌ ایدئولوژی‌ تلاش‌های‌ معمولاً‌ سازماندهی‌ شده‌ خود می‌پرداختند مطرح‌ شده‌ و پرسش‌های‌ فراوان‌ پدید آورده‌ بود. طبیعی‌ است‌ که‌ بسیاری‌ از جوانان‌ تحصیل‌کرده‌ در دانشگاه‌ و یا خارج‌ از آن‌ به‌ دنبال‌ پاسخ‌هایی‌ روشن‌ و قانع‌‌کننده‌ برای‌ این‌ پرسش‌ها از سوی‌ کسانی‌ که‌ از نظر آنها به‌ لحاظ‌ شناخت‌ عمیق‌ و عالمانه‌ از دین‌ شایستگی‌ پاسخگویی‌ داشتند بودن.